Skip to content

Вақте, ки  якумин дафъа ман Қуръонро хондам бо якчанд сабабҳо дар тааҷҷуб будам. Дар аввал якчанд Навиштаҷотҳо ба Инҷил ишора мекарданд. Лекин  он ба таври махсус ба Инҷил ишора мекард, ки диққати маро ҷалб кард. Инак он оятҳое, ки ба Инҷил ишора мекарданд.

 Аз эҳтимол дур нест, ки он навиштаҳое, ки ман пай бурдам ту низ мебинӣ.

Ин китобро, ки тасдиқкунандаи китобҳои пеш аз он аст, ба ҳак бар ту нозил кард ва қабл аз он Тавротро ва Инҷилро фиристод. Барои ҳидояти мардум фиристод ва Фурқонро нозил кард. Барои онон, ки ба оёти Худо имон намеоранд, азобе сахт муҳайёст ва Худо пирӯзманду интиқомгиранда аст. [Surat 3:3-4 (Al-Imran)]

Худо ба ӯ китобу ҳикмат ва Тавроту Инҷил меомӯзад. [Surat 3:48 (Al Imran)]

Эй аҳли китоб, чаро дар бораи Иброҳим ҷидол мекунед, дар ҳоле ки Тавроту Инҷил баъд аз ӯ нозил шуда аст? Магар намеандешед? [Surat 3:65 (Al Imran)]

Ва аз паи онҳо Исо — писари Марямро фиристодем, ки тасдиқкунандаи Тавроте буд, ки пеш аз ӯ фиристода будем ва Инҷилро, ки тасдиқкунандаи Таврот пеш аз ӯ буд, ба ӯ додем, ки дар он ҳидоят ва рӯшноие бувад ва барои парҳезгорон ҳидоят ва панде. [Surat 5:46 (Maida)]

Ва агар Таврот ва Инҷил ва он чиро, ки аз ҷониби Худо бар онҳо нозил шуда, барпой доранд, аз болои сару зери пояшон рӯзӣ бихӯранд. Баъзе аз онҳо мардуме миёнарав ҳастанд ва бисёрашон бадкирдоранд. [Surat 5:66 (Maida)]

Бигӯ: «Эй аҳли китоб, шумо ҳеҷ нестед, то он гоҳ, ки Таврот ва Инҷил ва он чиро аз ҷониби Парвардигоратон бар шумо нозил шудааст, барпой доред». Он чӣ аз ҷониби Парвардигорат бар ту нозил шудааст, бар туғён ва куфри бештаринашон бияфзояд. Пас бар ин мардуми кофир ғамгин мабош. [Surat 5:68 (Maida)]

Худо ба Исо бинни Марям гуфт: «Неъматеро, ки ба ту ва модарат ато намудаам, ёд кун. Он замон, ки ба рӯҳулқудус ёриат кардам, то ту чӣ дар гаҳвора ва чӣ дар бузургсолӣ сухан гӯӣ ва ба ту китобу ҳикмат ва Тавроту Инҷил омӯхтам…» [Surat 5:110 (Maida)]

Ваъдае, ки Худо дар Тавроту Инҷил ва Қуръон дода аст, ба ҳақ бар ӯҳдаи Ӯст… [Surat 9:111 (Tauba)]

Ин аст васфашон дар Таврот ва дар Инҷил, мисли зироате ҳастанд, ки гиёҳ барорад ва он ҷавона маҳкам шавад ва бар поҳои худ биистад ва деҳқононро… [Surat 48:29 (Fat-h)]

Агар  ҳама навиштаҳоро, ки дар он Инҷил зикр шудааст ҷамъ кунем, Инҷил дар ягон ҷо танҳо намеояд. Дар ҳама ҷо калимаи Таврот пеш аз он меояд. “Аҳком” ин китобҳои Мӯсои набист, ки одатан дар мобайни мусулмонон ҳамчун “Таврот” машҳур асту дар мобайни яҳудиён чун “Тора”. Инҷил дар мобайни китобҳои муқаддас бо он беназир аст, ки он дар ягон ҷо танҳо зикр нашудааст. Мо дида метавонем, ки калимаҳои “Таврот”(қонун) ва Қуръон танҳо зикр шудаанд. Ин як намуна аст.

Сипас ба Мӯсо китоб додем, то бар касе, ки некӯкор будааст, неъматро пурра кунем ва барои баёни ҳар чизе ва низ барои роҳнамоиву раҳмат… Онро нозил кардаем. Пас ба он пайравӣ кунед ва парҳезгор бошед, шояд ки мавриди раҳмат қарор гиред! [Surat 6:154-155 (Cattle)]

Оё дар Қуръон намеандешанд? Ҳар гоҳ аз суй ғайри Худо мебуд, дар он зиддияте бисёр меёфтанд.   [Surat 4:82 (The Women)]

Агар бо дигар суханон гӯем вақте, ки Қуръони Муқаддас Инҷилро зикр мекунад, онро баъди “Таврот”(қонун) зикр мекунад. Ин беназир аст, чунки Қуръон худро зикр мекунад алоҳида аз қатори китобҳои муқаддас, инчунин китоби Тавротро на дар қатори дигар китобҳои муқаддас зикр мекунад.

Ин нишона ба мо аз Пайғамбарон аст?

Инак, ин як намуна аст (Инҷил ҳамеша баъди “Таврот” зикр карда шудааст) оё саҳеҳ аст?  Касе онро ҳамчун тасодуфӣ мефаҳмад, ё ҳамчун боду шояд Инҷил бо чунин роҳ зикр шавад. Фаҳмиши ман чунин аст, ки ин намунаҳо бояд ҷиддӣ бошанд. Шояд, ки ин нишонаи муҳим бошад, ба мо ёрӣ медиҳад, ки он принсипҳои худи  Аллоҳ таҳкурсӣ доданро мо бифаҳмем, ки барои фаҳмидани Инҷил мо бояд аввал ба Таврот назар кунем. Таврот ин шарти аввалин аст, ки мо бояд донем, пеш аз он ки мо Инҷилро дарк кунем. Ин мумкин, ки фоидаовар бошад агар аввал ба Таврот назар кунем ва ин барои фаҳмидани Инҷил кӯмак мекунад. Қуръон ба мо мегӯяд, ки пайғамбарони пешомада барои мо нишона буданд.

 Хуб эътибор диҳед, ки ин чӣ мегӯяд:

Эй фарзандони Одам, ҳар гоҳ паёмбароне аз худи шумо биёянд ва оёти Маро бар шумо бихонанд, касоне, ки парҳезгорӣ кунанд ва ба салоҳ оянд, биме бар онҳо нест ва худ ғамгин намешаванд!

Ва онҳо, ки оёти Моро дурӯғ баровардаанд ва аз он сар баргофтаанд, аҳли ҷаҳанкаманд ва ҷовидона дар он хоҳанд буд! [Surah 7:35-36 (The Heights)]

Бо дигар суханон гӯем ин пайғамбарон дар ҳаёти худ ва паёмҳои худ барои фарзандони Одам нишона доштанд (инчун барои ҳар яки мо ҳамчун фарзандони ӯ). Онҳое, ки боҳикмат ҳастанду равшанфикр ҳастанд барои фаҳмидани ин нишонаҳо кӯшиш мекунанд. Пас, ба ақидае меоем, ки омадан ба Инҷил ба воситаи Таврот аст, пайғамбарони пешина Роҳи Ҳақиқат диданро сар карданд ва нишонаҳое гузоштанд, ки ба мо барои фаҳмидани Роҳи Ҳақиқат кӯмак мекунанд.

Мо аз аввал, аз давраи Нишонаи Одам шурӯъ мекунем. Мумкин ту мехоҳӣ бо ҷавоби он шурӯъ кунӣ, ки дар куҷо китобҳои Таврот, Забур ва Инҷил тағйир ёфтаанд. Дар бораи ин саволҳои муҳим китоби Қуръони Муқаддас ва Суннат чӣ мегӯяд? Дар рӯзи Охират хуб мешуд, ки дар бораи Таврот ахборот дошта бошем, вале чӣ тавр метавонад барои мо ба Роҳи ҳақиқат ишорае бошад.

Мо дидем, ки Куръон тасдиқ мекунад, ки Таврот (Чаҳор  китоб), Забур ва Инҷил (Ал – Китоб), таъғир наёфтаанд (касе таъғир надодааст). Куръон равшан мегуяд, ки пайравони Инҷил (Хушхабар) аз вақтҳои Пайғамбари Аллоҳ Муҳаммад (САВС), навиштаҳояшонро доштанд. Тақрибан дар солҳои 600-уми (баъд аз мелод), ин маънеми онро дорад, ки Инҷил таъғир наефтааст (касе таъғир надодааст). Куръон мугуяд, ки  паёми Инчил ҳақасту ва рост:

  1. Суханони Аллоҳ
  2. Суханони Ӯро касе таъғир дода наметавонат

Агар ҳардуи ин гуфтаҳо рост бошанд, ин далелҳо исбот мекунанд, ки таъғир додани суханони Ал-Китоб  (Таурот (Чаҳор китоб), Забур ва Инҷил = Библия), ба одамон номумкин аст.

 Пайғамбар Муҳаммад (САВС) ва Библия

Ҳозир мо мефаҳмем Ҳадисҳо ва Суннатҳо дар ин мавзӯъ чи мегуянд. Назар андозед, ки читавр ҳадисҳои овардашуда тасдиқ мекунанд мавчуд ва истифода барии  Таврот (Чаҳор  китоб), ва Инҷилро дар вақтҳои Пайғамбар Муҳаммад (САВС).

“Ва пас аз ин Хатича бо хамроҳамроҳии у аз хона баромада ва ӯро ба назди амакписари худ Вароқ  овард …, ки у дар давраи Ҷаҳили масеҳиятро қабул кард, барои сабтҳои худ аз нафиштаҷоти яҳудиён истифода мебурд, аз Хушхабар чизе, ки ба Аллоҳ маъкул буд онро менавишт”. Саҳи Бухори  1-Том, 1 – Китоб , № 3.

Гуфтаи Абу Ҳурайра: Одамони Китоб Тавуротро дар забони ибрй мехондан ва ба мусалмонҳо мефахмонданд ба забонй араби. Баъд Ҳавории Аллоҳ гуфт “Ба одамони Китоб бовар накунел, ва ба онҳо бовар накунед, лекин гуед “Мо ба Аллоҳ бовар дорем ва ҳарчизе, ки ошкор шуда буд …”. Саҳи Бухори  9-Том, 93 – Китоб , № 632.

Яҳудиён ба назди Ҳавории Аллоҳ омаданд ва ба ӯ гуфтанд, ки мард ва зане за миёни онҳо дар вақти зинокори дастгир шуда буданд. Ҳавории Аллоҳ аз онҳо пурсид: “Дар Таврот чиро ёфтед (Чаҳоркитоб) дар бораи ҷазои қонунии Ар-Реҷма (латукуб кардан бо санг)?” онҳо  да ҷавоб гӯфтанд: “Мо гуноҳи онҳоро ошкор кардем  ва қамчинзан кардем”. Абдулло ибни Салом гуфт: “шумо росташро намегуед”; Таврот тартиби Раҷмаро дорад”. Ояти Реҷма он ҷо навишташуда буд. Онҳо гуфтанд : “Муҳаммад рост гуфт, Таврот ояти Раҷмаро (латукуб кардан бо санг)”. Саҳи Бухори  4-Том, 56 – Китоб, № 832.

Абдулло ибни Умар нақл кард: «Гуруҳи  яҳудиён омаданд ва Ҳавории Аллоҳро (САВС) ба Квафф даъват карданд ва гуфтанд: «Абдуқосим, яке аз одамони мо бо зане зино кард барои ҳамин ту ба онҳо ҷазои онҳоро гуй». Онҳо болиштро барои  Ҳавории Аллоҳ (САВС) монданд,  ва дар он болишт ӯ шишт ва гуфт: “Тавротро биеред”. Вақте ба ӯ онро доданд ӯ болиштро аз таги худаш гирифт ва дар болои болишт Тавротро монд ва гуфт: “ Ман ба ту имон дорам ва ба Оне, ки туро муҳайё намуд”.  Суннат аз Абу Довуд Китоби 38, №4434.

Ка’б гуфт: «Ин рӯз дар як сол як маротиба аст». Ман чавоб додам: «Ин рӯз ҳар рузи ҷумъа мебошад». Ка’б Тавротро хонд ва гӯфт: «Ҳавории Аллоҳ (САВС) ҳақиқатро гуфт». Суннати Абу Довуд Китоби 3, № 1041.

Ин ҳадисҳои бе рақобат ба мо нишон медиҳанд дар бораи муносибати Пайғамбар Муҳаммад (САВС) ба китоби Библия, дар рузҳои зиндагии ӯ. Якум ҳадис ба мо маълумот медиҳад, ки Инҷил вуҷуд дошт ва даст раст буд вақте, ки аввалин призвание ба даст овард. Ҳадиси дуюм ба мо мегуяд, ки яҳудиен Тавротро ба забони ибрй марои ҷамъомади мусалмонон мехонданд. Пайғамбар Муҳаммад (САВС), навиштаҳои онҳоро зидди шуъба намемонд, балки ба ӯ барубир  буд (на тасдиқ мекард ва на рад мекард), ба фаҳмондани онҳо бо забони араби. Дигар ду ҳадис ба мо мегуянд, ки Пайғамбар Муҳаммад (САВС), Тавротро истифода мебурд чунки ӯ дар вақти пайғамбар буҷуд дошт. Барои ҳукм баровардан ба шахсони сеюм (яҳудиён). Охирон ҳадис ба мо нишон медиҳад, ки Таврот дар он рузҳо барои тасдиқ крдани гуфтаҳои худи Пайғамбар Муҳаммад (САВС), дар бораи рузи офариниши одам (ин дар рузи ҷумъа буд). Дар ин ҳодиса Таврот барои санҷидани дурустии омузиши худи Пайғамбар Муҳаммад (САВС) истифода бурда шудааст, барои ҳамин Таврот бояд дуруст бошад барои инхел истифода барданд. Дар ягон ҳадиси оварда шуда мо ягон танқидро дар бораи дигаргун шудани Библия ва е ҳукм барои фасод ва ё дигаргун шудани ӯ намебинем.

Дастурҳои барвақти Инҷил (Аҳди Ҷадид)

Ман китоберо дорам, ки дар онҷо ҳуҷатҳои барвақти Аҳди Ҷадид дида мешавад. Он китоб бо ин суханҳо сар мешаванд:

“дар ин китоб транскрипцияҳои  навиштаҷоти барвақти Аҳди Ҷадид оварда мешаванд… саҳнаи аввали асри II-ро то аввали асри IV-ро (100-300с.)… дорои 2/3 Аҳди Ҷадид”. (П. Комфорт ) «Куҳнатарин матни  аҳдиҷадид  навиштаҳои юнонй ». Сарсухан с. 17. 2001).

Ин маълумотҳо аҳамияти калон дораданд барои он, ки тасдиқ мекунанд вуҷуд доштанй навиштаҳоро пеш аз омадани Константини Руми (тақрибан 325с п.м), ки метавонист матни Библияро иваз кунад, ти тавре, ки як гуруқи одамон мегуянд. Агар Констонтин матни Библияр дигаргун мекард, мо ва шумо дар вақти муқоиса бо матнҳое, ки пеш аз тағирот вуҷуд доштан он дигаргуниҳоро медидем (матнҳо пеш аз ӯ вуҷуд доштан), бо матнҳое ки дар вақти ҳукумронии  ӯ таъғир ёфтанд. Лекин ягон дигаргуни ёфт нашуд.

Ҳамин тавр матнҳои Китоби Мукаддас пеш аз омадани Пайғамбар Муҳаммад (САВС), нусхабардори карда шуда буданд, ин маънеи онро дорад, ки ҳазорҳо дастурҳо дар саънаи 600 пеш аз мелод вуҷуд доштанд, ки ба мо аз тамоми қунҷҳои замин расидаанд.

Ба вуҷуди он ки Пайғамбар Муҳаммад (САВС),  дар солҳои 600-уми мелоди Китоби Муқаддасро ҳамчун  нусхаи (достоверный)  истифода мебурд, имруз ҳам мо дорои бисёр нусхаҳои Китоби Муқаддас мебошем, ки онҳо садсолаҳо  пеш аз зиндагии Пайғамбар Муҳаммад (САВС) нусхабардори карда буданд, онҳо мувофиқанд бо Китобҳои Муқаддасе, ки мо имруз истифода мебарем. Ин далелҳо ба мо ҳуқуқ медиҳад дилпурона гуем, ки Китоби Муқаддас дигар гун нашудаҳаст.

Ҳато фикр, ки масеҳиён матни Китоби Муқаддасро дигаргун  карданд ягон ҳисси маъмулӣ надорад. Ин номумкин мебуд барои шумораи каалони одамон, ки дар тамоми ҷаҳон паҳн шудаанд ҳамаашон ба розиги биеянду ва матни Китоби Муқаддасро дигаргун намоянд. Ҳатто касоне, ки да Арабистон зиндагони мекарданд матнро дигаргун мекарданд лекин нусхаҳои онҳо бо нусхаҳои бародарони онҳо аз Сурия ва ё Аврупо  муҳайё мубуд. Лекин намунаҳои дастнависҳо (манускриптҳо) дар тамоми ҷаҳон, чи он рузҳо ва ё  имруз онҳо мувофмқанд. Ҳатто Куръон ва Ҳадисҳо тасдиқ мекунанд вуҷуд доштанин матнҳои Китоби Муқаддасро дар солҳои 600-уми п. аз м. Бо сабаби он ки Китоби Муқаддас аз дастнавиштаҳо (манускриптҳо),  иборатанд, солҳоеро дар бар мегирад, ки аз ин давраҳам пештар вуҷуд доштанд, ин маънеи онро дорад, ки Китоби Муқаддаси рузҳои мо дигаргун ва е таъғир наёфтааст. Давраи вақт дар поён тасвир шуда нишен медиҳад, ки аввали матнҳои Китоби Муқаддас пеш аз 600-ум сол вуҷуд доштанд.

Аввалин нусхаҳои дастнависҳо Таврот ва Забур дар саҳнаҳои қабли  вуҷуди худро доштанд. Ҷамъи дастнависҳо, ки ба мо машҳуранд бо номи даснависҳои баҳри Мурда, ки дар солҳои 1948 дар наздикии баҳри Мурда ёфта шудаанд. Ин дастнависҳо  тамоми Таврот ва Забурро доро мебошанд ва тақрибан солҳои  200-100 пеш аз мелод вуқуд доштанд. Ин маънеи онро дорад, ки мо дорои нусхаи Тавротро дорем, ки пеш аз ҳардуи пайғамбарон Ҳазрати Исои Масеҳ (САЛВ) ва Муҳаммад (САВС) вуҷуд дошт. Бинобар он, ки ҳардуи онҳо ба таври ошкор Таврот ва Забурро истифода бурда ва ҳам тасдиқ мекарданд бо боварии комил, ки китобҳое пеш аз онҳо ба воситаи пайғамбарон додашудааст дигаргун ва ё аз фасод (карупсия), осеб надидаанд. Ин тадқиқотҳо далеҳоянд, ки моро водор мекунанд боварии комил дошта бошем ба таъғир  наёфтани Навиштаҳои Китоби Муқаддас аз ҷониби илми, ки дар маколаи ман пешниҳод гардидшудааст.

Шаҳодати Пайғамбар Муҳаммад (САВС) дар ҳадисҳо, дар баробари донишҳои дастнависҳои (манускрипсияҳо) Китоби Муқаддас, нишон медиҳад ба ҳамон хулоса, ки Куръон меоварад дар бораи Китоби Муқаддас, ки Китоби Муқаддас таъғир ва ё дишаргун нашудааст.

Дастнависҳои имрузаи Китоби Муқаддас (Ал-Китоб) – аз замони қадим
Дастнависҳои имрузаи Китоби Муқаддас (Ал-Китоб) – аз замони қадим

В отношении пророка Исмаила бытует множество разных мнений. Но в Таурате, который был написан 3500 лет назад пророком Мусой (мир ему), содержатся ясные и однозначные сведения о его судьбе. Аллах дал Ибрахиму (мир ему) обещание благословить его и сделать его потомков многочисленными как песок морской (см. здесь). Затем у Ибрахима (мир ему) родилось два сына от двух его жен, однако вскоре между женами возникла вражда, и Ибрахиму пришлось отослать Хаджар и Исмаила от лица своего. Вражда возникала в два этапа. Первый этап — период после рождения Исмаила и до рождения Исхака. Вот что сказано в Таурате об этой вражде и о том, как Аллах защитил Хаджар, явился ей и даровал благословение Исмаилу (мир ему):

1 У Аврама и жены его Сары не было детей. У Сары была служанка, египтянка по имени Агарь (т.е. Хаджар).

2 И сказала Сара Авраму: „Господь не пожелал, чтобы я имела детей. Так войди к моей служанке Агари, и я приму ребёнка, который родится у неё, как моего собственного”. Аврам послушался свою жену Сару.

3 Это произошло после того, как Аврам прожил десять лет в земле ханаанской. Сара дала своему мужу Авраму служанку Агарь. 4 Агарь забеременела от Аврама и, увидев это, очень возгордилась и стала считать себя лучше Сары, своей хозяйки.

5 Но Сара сказала Авраму: „Моя служанка теперь ненавидит меня, и это твоя вина. Я дала её тебе, она забеременела и теперь считает себя лучше меня. Я хочу, чтобы Господь рассудил, кто из нас прав”.

6 Но Аврам сказал Саре: „Ты – хозяйка Агари, можешь делать с ней всё, что хочешь”. Сара была жестока к Агари, и та убежала.

7 Ангел Господний нашёл Агарь в пустыне у источника воды по дороге в Сур 8 и сказал: „Агарь, ты служанка Сары, так почему же ты здесь? Куда ты идёшь?” Агарь ответила: „Я убегаю от Сары”.

9 Ангел Господний сказал Агари: „Сара твоя хозяйка, так иди же домой и будь ей послушна”. 10 И сказал ей Ангел Господний: „От тебя произойдёт множество народа, такое множество, что их будет не счесть”.

11 И ещё сказал ей Ангел Господний: „Агарь, ты сейчас беременна, и у тебя родится сын. Ты назовёшь его Измаилом, ибо Господь слышал, что с тобой обошлись жестоко.

12 Измаил будет непокорным и свободным, словно дикий осёл, он будет против всех, и все будут против него. Он будет кочевать с места на место и ставить стан рядом со своими братьями, но будет против них”.

13 Господь говорил с Агарью, и она стала называть Господа новым именем. Она сказала Ему: „Ты – Бог, видящий меня”. Она сказала это потому, что подумала: „Вижу я, что даже в таком месте Бог видит меня и заботится обо мне”.

14 Поэтому тот колодец между Кадесом и Баредом назвали Беэр-лахай-рои. 15 Агарь родила Авраму сына, и Аврам назвал своего сына Измаил. 16 Авраму было 86 лет, когда у Агари родился Измаил. (Бытие 16:1-16)

Мы видим, что Хаджар был пророчицей, поскольку говорила с Господом. Она разговаривала с тем, кто открыл ей имя ее сына (Исмаил), и кто даровал ей обещание: «Умножая, умножу потомство твое». Получив это откровение и обещание, она вернулась к своей госпоже, и вражда временно прекратилась.

Вражда нарастает

После того, как 14 лет спустя у Сары родился Исаак, вражда вспыхнула с новой силой. В Таурате мы узнаем об этом подробнее:

8 Исаак рос. Когда настало время отнять его от груди, Авраам устроил большой пир. 9 Сарра увидела игравшего Измаила, сына Агари, рабыни-египтянки, родившей Аврааму первенца.

10 „Избавься от этой рабыни и её сына, отошли их прочь! – сказала она Аврааму. – После нашей смерти наш сын Исаак получит всё, чем мы владеем, и я не хочу, чтобы сын этой рабыни разделил наследство с моим сыном Исааком!”

11 Авраам очень расстроился, беспокоясь о своём сыне Измаиле, 12 но Бог сказал ему: „Не беспокойся о мальчике и о рабыне! Сделай, как хочет Сарра. Исаак будет твоим единственным наследником, 13 но Я благословлю также и сына рабыни. Он твой сын, поэтому Я и от него произведу великий народ”.

14 На следующее утро Авраам взял хлеба и немного воды, дал Агари (т.е. Хаджар), и та ушла вместе со своим мальчиком и пошла через пустыню Вирсавию.

15 Вскоре вода кончилась. Агарь посадила сына под куст 16 и, отойдя немного подальше, остановилась и села. Она думала, что её сын умрёт без воды, и не хотела видеть, как он умирает, поэтому она сидела и плакала.

17 Бог услышал плач мальчика, и Ангел Божий с небес воззвал к Агари: „Что случилось, Агарь? Не бойся! Господь услышал плач мальчика.

18 Пойди, помоги ему, возьми за руку и веди. Я сделаю его отцом многочисленного народа”. 19 Бог дал Агари увидеть колодец с водой, она подошла к колодцу, наполнила мех водой и дала мальчику напиться.

20 Мальчик рос, и Бог был с ним. Измаил жил в пустыне, научился очень хорошо стрелять из лука и стал охотником. 21 Мать нашла ему жену египтянку, и они продолжали жить в пустыне Фаран. (Бытие 21:8-21)

Мы видим, что Сарра (имя Сара было изменено на Сарра) не могла ужиться с Хаджар в одном доме и потребовала, чтобы муж изгнал ее. Ибрахим (мир ему) не хотел этого делать, но Аллах пообещал ему, что позаботится о Хаджар и Исмаиле (мир ему). Он явился ей еще раз, отверз ее очи, чтобы она увидела источник в пустыне, и открыл ей, что Исмаил (мир ему) станет великим народом.

В Таурате говорится о первых этапах становления нового народа. Мы можем прочитать, что стало с Исмаилом (мир ему) на момент смерти Ибрахима (мир ему):

7Авраам дожил до 175 лет, 8 а потом ослабел и умер. Он прожил хорошую долгую жизнь, а после смерти соединился со своим народом.

9 Сыновья Исаак и Измаил похоронили его к востоку от Мамре, в пещере Махпела на поле Ефрона, сына Цохара, 10 в той самой пещере, которую Авраам купил у хеттов. Там похоронили Авраама с женой его Саррой. 11 После смерти Авраама Бог благословил Исаака. Исаак жил в Беэр-лахай-рои.

12 Вот родословная Измаила, сына Авраама и египтянки Агари, Сарриной служанки, 13 и вот имена сыновей Измаила: первенец Наваиоф, за ним Кедар, Адбеел, Мивсам, 14 Мишма, Дума, Масса, 15 Хадад, Фема, Иетур, Нафиш и Кедма.

16 Всё это имена сыновей Измаила, у каждого сына был свой стан, который потом стал небольшим городом, и эти двенадцать сыновей были князьями своих племён.

17 Измаил прожил 137 лет, а потом умер и соединился со своими предками. 18 Потомки Измаила поставили свои станы по всей пустыне от Хавилы до Сура, на границе с Египтом, и от Сура до самой Ассирии и часто нападали на народ его братьев. (Бытие 25:7-18)

Исмаил действительно прожил долгую жизнь, и потомки его стали вождями двенадцати племен. Аллах выполнил Свое обещание. До сего дня арабы ведут свое происхождение от Ибрахима через Исмаила.