Оё ин монанди Қуръони карим ба забони чинӣ нест, дар ҳоле ки Паёмбар (с) бо забони арабӣ ҳарф мезад?
Ин саволи бузург аст. Ва эҳтимол дорад, ки дар баробари он як чизи дигар вуҷуд дорад. Ҳарчанд мо «чаро» мепурсем, мо ҳам дар ҳайрат ҳастем, ки оё ин ҳам ба ягон ҷиҳат ин ақидаро, ки Худо ба Инҷил ваҳй кардааст, инкор мекунад ё мухолиф аст? Чунки ин аз нозил шудани Қуръони карим фарқ мекунад. Пас биёед инро дар якчанд марҳила муҳокима кунем.
Аввалан ташбеҳи чинӣ-арабӣ воқеан дуруст нест. Байни чинӣ ва арабӣ робитаи воқеии таърихӣ вуҷуд надорад. Ҳамин тариқ, ба забони чинӣ ваҳй кардани китобе барои ҷомеаи арабӣ танҳо ба бемаънӣ меомад. Шубҳае нест, ки Худо қудрати ба таври мӯъҷизавӣ анҷом додани чунин корро дорад, аммо дар натиҷа китобе мешавад, ки ҳеҷ кас онро намефаҳмад, ҳатто худи Паёмбар (с). Ва он гоҳ паёми Китоб бефоида хоҳад буд, зуд нодида гирифта мешуд (чун дарк намекард) ва дар насл фаромӯш мешавад – дар баробари ёди паёмбар. На, паёми нубувват, агар дар ҷомеъа таъсире дошта бошад (ва ин аст, ки дар навбати аввал паём ба паёмбар фиристода мешавад) аз ҷониби он ҷомеа бояд дарк шавад.
Мақсад аз нозил шудани Қуръони карим ба забони арабӣ огоҳӣ додан буд. Ояти зерин ба мо мегӯяд:
Мо онро ҳамчун Қуръони арабӣ нозил кардем, то шумо хирад омузад. (Сураи 12:2 Юсуф)
Мо инчунин онро (Қуръонро) нозил кардем, то ҳукми ҳукме ба забони арабӣ бошад… [Сураи 13:37]
Ва инчунин Қуръоне арабӣ бар ту ваҳй кардем, бошад, ки пазироӣ кунӣ модари шахрхоро огох кунед ва гирду атрофашро, ва (онҳоро) аз рӯзи маҷлис, ки дар он ҳеҷ шакке нест, битарсон, ки гурӯҳе дар биҳишт ва гурӯҳе дар оташи сӯзонанд (Сураи 42:7).
Мо онро Қуръоне ба забони арабӣ қарор додем, бошад, ки шумо бошед тавони фаҳмидан (ва ҳикматро омӯхтан). [Сураи 43:3]
Юсуф Алӣ тафсири ояти 7-уми сураи 42 (Маслиҳат) мегӯяд, ки «Модари шаҳрҳо» шаҳри Макка аст ва «Нақзи арабӣ будани Қуръон дар он аст, ки Қуръон барои мардуме равшан ва фаҳмо аст, ки тавассути онҳо ва дар байни онхо интишор шудааст» (№ 4533). Пас ҳадаф аз он ҳушдор додан буд, то арабҳо, ба хусус онҳое, ки дар Макка ҳастанд, огоҳ шаванд, ҳикмат биомӯзанд ва ғайра.
Аммо Инҷил на танҳо ба яҳудиён, балки ба тамоми мардумон паёме буд. Дар замони ҳазрати Исои Масеҳ (а.с.) ҷаҳон аслан юнонӣзабон буд. Ба далели истилоҳои Искандари Мақдунӣ тақрибан сесад сол пеш, аксари кишварҳои ҷаҳон (аз ҷумла румиён, ки дар замони Исо ҳукмронӣ мекарданд) забони юнониро қабул карданд. Имрӯз бо забони англисӣ як муқоисаи дағалона вуҷуд дорад. Аз сабаби қудрати мустамликавии гузаштаи Британияи Кабир забони байналмилалии ҷаҳон имрӯз забони англисӣ мебошад. Қудрати бузурги ҷаҳони имрӯз (ИМА) забони англисиро аз сабаби Бритониёи Кабир қабул кард ва аз ин рӯ, забони англисӣ қариб универсалӣ аст. Дар натиҷа, ман, гарчанде ки асли Шветсия бошам, ин блогро ба забони англисӣ менависам, зеро забони англисии ман аз шведии ман беҳтар шудааст ва ман медонам, ки шумо эҳтимолан блоги шведӣ хонда наметавонед.
Забони юнонӣ низ аз ҷониби яҳудиёни он рӯз қабул карда шуда буд, аз ин рӯ аксари онҳо дузабона буданд. Дарвоқеъ, яҳудиён аз забони юнонӣ чунон истифода бурданд, ки Таврот ва Забурро тақрибан 200 сол пеш аз Исои Масеҳ (ъ) ба юнонӣ тарҷума кардаанд. Ин тарҷума бо номи Септуагинта маълум аст. Септуагинтаро яҳудиён ва ҳатто ғайрияҳудиёни он рӯз ба таври васеъ хонданд. Лутфан бубинед Ин ҷо ва Ин ҷо аз блоги ман дар бораи Инҷил барои гирифтани маълумоти бештар дар бораи Септуагинта. Таъсири асосии Септуагинта ин буд, ки Китобҳои муқаддас дар замони пайғамбар Исои Масеҳ (с) бештар ба забони юнонӣ хонда мешуданд, назар ба ибронии аслӣ.
Эҳтимол Исо Масиҳ (ъ) худаш бо забони юнонӣ ҳарф зада бошад, зеро мо дар Инҷил борҳо вомехӯрем, ки юнониён ва румиёни ғайрияҳудӣ бо ӯ сӯҳбат кардаанд. Бо вуҷуди ин, ӯ бо шогирдонаш (ҳамроҳон) ба забони арамӣ сӯҳбат мекард, зеро ин забони табиии яҳудиёни Ҷалилии он рӯз буд.
Аммо нависандагони Инҷил бешак дузабон буданд ва аз ин рӯ ба забони юнонӣ хуб медонистанд. Матто аз рӯи касб андозгир буд ва аз ин рӯ бо румиён юнонӣзабон мунтазам кор мекард; Луқо юнонӣ буд ва аз ин рӯ юнонӣ забони аввалини ӯ буд; Юҳанно Марқӯс аз Ерусалим (Ал-Қудс) буд ва аз ин рӯ яҳуди юнонӣзабон буд; ва Ҷон аз оилаи сарватманд (ҳамин тавр таҳсилкарда буд) ва қисми зиёди умри худро берун аз Фаластин гузаронидааст ва аз ин рӯ, забони юнониро хуб медонист.
Паёми Инҷилро ба ҷаҳониён мерасонданд. Аз ин рӯ, барои он ки ҷаҳони он рӯз онро дарк кунад, онҳо ба забони юнонӣ навиштанд. Зеро Таврот ва Забур Инҷилро равшан мекунанд (чунон ки ман дар мақолаи худ дар саҳифаи худ нишон медиҳам нишонаҳои Инҷил дар Қуръон) нависандагони Инҷил зуд-зуд аз Таврот/Забур иқтибос меоранд ва чун ин тавр мекунанд, аз Септуагинта (Юнони Таврот/Забур) иқтибос меоранд. Мо аз таърих медонем, ки ин паём воқеан дар тамоми ҷаҳони юнонӣзабони Ховари Миёна таркиш кардааст. Ин нишон медиҳад, ки дар он рӯз тақрибан интизор мерафт, ки оят ба забони юнонӣ хонда шавад.
Пас, ин ҷавоб медиҳад, ки “чаро” дар юнонӣ буд. Аммо оё Худо ба ин нависандагон, вақте ки онҳо бо забони дигар он чизеро, ки Исои Масеҳ (а) қаблан ба забони дигар навиштаанд, ҳатто агар онҳо дузабона бошанд ҳам, илҳом мебахшад? Худи Исои Масеҳ (ъ) ваъда дода буд, ки Худо ба онҳо ҳидоят мефиристад. Инҳоянд иқтибосҳое аз сӯҳбати хусусӣ, ки ӯ бо шогирдонаш пеш аз рафтанаш дар Инҷили Юҳанно сабт шудааст. Шумо метавонед пурра муҳокимаро тавассути клик хонед Ин ҷо.
15 «Агар маро дӯст дорӣ, фармони маро иҷро хоҳед кард. 16 Ва Ман аз Падар хоҳиш хоҳам кард, ва Ӯ ба шумо Маслиҳати дигаре хоҳад дод, ки то абад бо шумо бошад, 17 Рӯҳи ростӣ ….25 «Ҳамаи инро дар ҳоле ки бо шумо гуфтам. 26 Аммо Маслиҳатдиҳанда, Рӯҳулқудс, ки Падар ӯро ба исми Ман хоҳад фиристод ҳама чизро ба шумо таълим медиҳад ва ҳар чизеро, ки ба шумо гуфтам, ба шумо хотиррасон мекунад… «Вақте ки Мушовир, ки аз ҷониби Падар назди шумо мефиристам, меояд, яъне Рӯҳи ростӣ, ки аз Падар берун меояд, ӯ дар бораи ман шаҳодат медиҳад. 27 Ва шумо низ бояд шаҳодат диҳед, зеро ки шумо аз ибтидо бо ман будед…. Ман ба шумо чизи бештаре дорам, ки бигӯям, аз он чи ки ҳоло тоқат карда метавонед. 13 Аммо вақте ки Ӯ, яъне Рӯҳи ростӣ меояд, Ӯ шуморо ба тамоми ҳақиқат ҳидоят хоҳад кард. … Ва ӯ ба шумо мегӯяд чи дар пеш аст.
Пас ваъда ин буд, ки Маслиҳатдиҳанда, Рӯҳи ростӣ, онҳоро дар навиштан ва шаҳодат доданашон ҳидоят хоҳад кард, то он чи навиштаанд, рост бошад. 2 Тимотиюс 3:16 инро боз шарҳ медиҳад:
Ҳама Навиштаҳо аз ҷониби Худо навишта шудааст ва барои таълим додан, мазаммат кардан, ислоҳ кардан ва таълим додани адолат муфид аст, то ки марди Худо ба ҳар кори нек муҷаҳҳаз бошад.
Гап дар ин ҷо ин аст, ки он чи навиштаанд, ҳидоят ва дар ҳақиқат аз ҷониби Худо илҳом шуда бошад, то калимаи навиштаашон «нафаси илоҳӣ» бошад. Пас паёми амн ва боэътимод хоҳад буд, ки аз ҷониби Худо илҳом шудааст.
Пас, шеваи нозил ва маълум шудани Инҷил дар ҳақиқат аз нозил шудани Қуръони карим дигар буд. Аммо оё ин онро нодуруст, бадтар ё кӯҳна мекунад? Ман фикр мекунам, ки ҷавоб диҳем, ки мо бояд эътироф кунем, ки Худо ҳақ ва қудрати иҷрои корҳои гуногунро бо роҳҳои гуногун дорад. Чунки Мусо алайҳиссалом уни қабул қилганлар Фармонҳо Дар кӯҳи Сино бар тахтаҳои сангин, ки бо ангушти Худо навишта шудааст, оё ин маънои онро дорад, ки ҳамаи паёмбарони баъдӣ низ бояд паёми худро аз Ӯ дар лавҳаҳои сангин бигиранд? Ва танҳо дар кӯҳи Сино? Азбаски паёмбарони аввалин яҳудӣ буданд, оё ин маънои онро дорад, ки ҳамаи пайғамбарон бояд яҳудӣ бошанд? Зеро ки Ҳазрати Нуҳ (а) Огоҳӣ дода шуд, ки ҳукме, ки бо об меояд, ин маънои онро дорад, ки ҳамаи ҳукмҳои Худо ба воситаи об аст? Ман фикр мекунам, ки мо бояд ба ҳамаи ин саволҳо “не” ҷавоб диҳем. Аллоҳ таъоло қудрат ва ҳақ дорад, ки мувофиқи ҳукмронии худ паёмбарон, равиш ва василаҳои гуногунро барои иҷрои хости Ӯ интихоб кунад. Вазифаи мо муайян кардани он аст, ки оё ин паём дар ҳақиқат аз ҷониби Ӯст ё не. Ва чун худи Куръони карим инро баён мекунад Инҷил аз ҷониби Худо ваҳй шудааст, ва Исо (а) ба ҳамин илҳом ва ҳидоят ваъда додааст (дар боло) ин барои мо ба таври дигар баҳс кардан аблаҳӣ хоҳад буд.
Хулоса, Инҷил ба забони юнонӣ навишта шудааст, то ба ҷаҳони васеътари он рӯз фаҳмо шавад. Ваъда дода шуда буд, ки Худо ба шогирдон ҳидоят хоҳад кард ва ба онҳо илҳом мебахшад, вақте ки онҳо Инҷилро менависанд – ва инро Қуръон тасдиқ мекунад, ки ин ваҳй шудааст. Ин усули ваҳй аз нозил шудани Қуръони карим фарқ мекунад, вале ба мо вобаста нест, ки Худоро бигӯем, ки ҳудуди Ӯ чист. Дар тӯли таърихи инсоният Ӯ барои расонидани паёми худ аз усулҳо, паёмбарон ва воситаҳои гуногун истифода кардааст.