Инҷил эълон мекунад маслуб кардан ва эҳёи ҳазрати Исои Масеҳ (с марказии нақшаи Худо буд. Пас аз 50 рӯзи эҳёи Паёмбар, Петрус, пешвои асҳобаш, дар бораи Исои Масеҳ ба таври ошкор чунин изҳорот дод:
«Ин одам бо нақшаи пешбинишуда ва огоҳии пешакӣ ба шумо супурда шуд; ва шумо, бо ёрии одамони шарир, ӯро ба салиб мехкӯб карда, куштаед. 24 Аммо Худо ӯро аз мурдагон эҳьё кард ва аз азоби марг раҳо кард, зеро имкон надошт, ки марг ӯро нигоҳ дорад». (Аъмол 2:23–24)
Пас аз паёми Петрус, ҳазорон нафар имон оварданд ва ин паёмро мардуми сершумор дар саросари ҷаҳони он рӯз қабул карданд – ҳама бе ягон маҷбурӣ. Сабаби қабули ҳамагон навиштаҳои Таврот ва паёмбарони Забур буд, ки садҳо сол пеш навишта шуда буданд. Мардум ин Навиштаҳоро тафтиш карданд, то бубинанд, ки оё онҳо воқеан омадан, марг ва эҳёи Исои Масеҳро пешгӯӣ кардаанд. Инҳо ҳамон бетағйир мондааст Навиштаҳо имрӯз дастрасанд, аз ин рӯ мо метавонем марг ва эҳёи Исои Масеҳро тафтиш кунем ва агар он мувофиқи «нақшаи пешбинишудаи Худо ва огоҳии пешакӣ», тавре ки Петрус изҳор дошт, мебуд. Дар ин ҷо мо чанде аз он чиро, ки аввалин шунавандагони Инҷил аз Таврот мушоҳида кардаанд, то ба Одам ва офариниши шашрӯза бармегарданд, ҷамъбаст мекунем.
«… ҳар рӯз Навиштаҳоро тафтиш мекард…» (Аъмол 17:11)
Онҳо Навиштаҳоро бодиққат тафтиш мекарданд, зеро паёми расулон барои онҳо аҷиб ва нав буд. Мо бадгумонӣ дорем, ки паёмҳоеро, ки ба гӯши мо нав ва аҷиб аст, рад кунем. Ҳамаи мо ин корро мекунем. Аммо агар ин паём аз ҷониби Худо мебуд ва онҳо онро инкор мекарданд, огоҳии сураи Ғошия (Сураи 88 – Ғалаба) бар онҳо меомад.
Ва ҳар кӣ рӯй гардонад ва Худоро инкор кунад,
Худо ӯро ба азоби бузург азоб мекунад,
Бозгашташон ба сӯи Мост.
Он гоҳ, ки онҳоро бозхост кунем, бар ӯҳдаи Мост. (Сураи «Ғошия», ояти 88:23-26).
Онҳо медонистанд, ки роҳи дурусти муайян кардани он, ки ин паёми ношинос аз ҷониби Худост ё не, озмоиши паём дар муқобили навиштаҳои паёмбарон аст. Ин онҳоро аз ҷазои рад кардани паёми Худо нигоҳ медорад. Мо оқилона ҳастем, ки ба намунаи онҳо пайравӣ кунем ва аз ин рӯ, оятҳоро тафтиш хоҳем кард, то бубинем, ки оё паёми марг ва эҳёи паёмбар Исои Масеҳ алайҳиссалом дар навиштаҳои қаблӣ пешбинӣ шудааст ё на. Мо бо Таврот оғоз мекунем.
Илми Аллоҳ аз ибтидои Таврот ва дар Қуръон нозил шудааст
Аз саҳифаи аввали Таврот мебинем, ки айёми Исои Масеҳ (а) ва қурбонии ӯ аз ҷониби Худованд пешгӯӣ шудааст. Аз ҳамаи китобҳои муқаддас (Таврот, Забур, Инҷил ва Қуръон) ҳастанд танҳо ду њафтањое, ки дар он њодисањои њар як рўзи пай дар пай њикоят карда мешаванд. Ҳафтаи аввал ин аст, ки чӣ гуна Худованд ҳама чизро дар шаш рӯз офаридааст, ки дар ду боби аввали Таврот омадааст. Аҳамият диҳед, ки Қуръон чӣ гуна шаш рӯзи офаринишро таъкид мекунад:
Парвардигори шумо Худост, ки осмонҳову заминро офарид дар шаш руз, ва бар тахти (ҳукмрон) устувор аст: Шабро пардае бар рӯз мепӯшад ва ҳар яке дар паи паиҳам якдигарро меҷӯяд: Офтобу моҳ ва ситорагонро биёфарид. бо қонунҳои зери фармони Ӯ. Оё офариниш ва ҳукмронӣ аз они Ӯ нест? Бузург аст Аллох, ки Парвардигори оламиён аст! (Сураи Аъроф, ояти 7).
Он ки осмонҳову замин ва он чиро миёни онҳост, биёфарид дар шаш руз Пас бар арши раҳмон қарор гирифт, пас аз Ӯ огоҳ бипурс! (Сураи Фурқон, ояти 25).
Худост, ки осмонҳову замин ва он чиро, ки миёни онҳост, офарид дар шаш руз; Сипас бар арш мустақар шуд. Шуморо ҷуз Ӯ корсозу шафеъе нест. Оё панд намегиред? (Сураи Саҷда 32:4).
Ва мо осмонҳову замин ва он чиро, ки миёни онҳост, биёфаридем дар шаш руз, ва ба Мо ҳеҷ хастагӣ нарасид (Сураи Қоф, ояти 50).
Ӯст, ки осмонҳову заминро биёфарид дар шаш руз ва он гоҳ бар арш мустақар шуд. Он чиро медонад, ки дар замин фурӯ равад ва ҳар чиро аз замин берун ояд ва ҳар чиро аз осмон фуруд ояд ва ҳар чиро дар он боло равад. ва ҳар ҷо, ки бошед, бо шумост. Ва Худо ба корҳое, ки мекунед, биност! (Сураи Ҳадид, 57:4).
Ягона ҳафтаи дигаре, ки рӯйдодҳои ҳаррӯза сабт шудаанд, ҳафтаи охирини ҳазрати Исои Масеҳ аст. Ҳеҷ паёмбаре, ки Иброҳим, Мусо, Довуд ва Муҳаммад (Саллаллоҳу ъалайҳи ва саллам) дар давоми як ҳафтаи комил корҳои ҳаррӯзаро ривоят накардаанд. Ҳисоби пурраи ҳафтаи офариниш дар ифтитоҳи Таврот дар ин ҷо дода мешавад. Мо воқеаҳои ҳаррӯзаро дар ҳафтаи гузаштаи Исо ал-Масеҳ аз сар гузаронидаем. Ин ҷадвал ҳар рӯзи ин ду ҳафтаро барои муқоиса паҳлӯ ба паҳлӯ ҷойгир мекунад.
| Рӯзи ҳафта |
Ҳафтаи эҷод |
Ҳафтаи охирини Исо ал Масиҳ |
| рӯзи 1 | Торикӣ аст ва Худованд мефармояд: ‘Бигзор нур бошад’ ва он буд. Дар торикй нур аст | Масеҳ ба Ерусалим ворид мешавад ва мегӯяд: «Ман ба ҷаҳон ҳамчун нур омадаам…» Дар зулмот нур ҳаст. |
| рӯзи 2 | Аллоҳ заминро аз осмон ҷудо мекунад | Исо маъбадро ҳамчун ҷои ибодат пок карда, чизҳои заминиро аз осмон ҷудо мекунад |
| рӯзи 3 | Аллох мегуяд ва замин аз бахр мебарояд. | Исо дар бораи имоне сухан меронад, ки кӯҳҳоро ба баҳр ҳаракат карда метавонад. |
| Аллох боз мегуяд “Бигзор замин растанӣ кунад” ва чунин буд. | Исо сухан мегӯяд ва дарахти анҷир дар замин пажмурда мешавад. | |
| рӯзи 4 | Аллох мегуяд ‘Бигзор дар осмон чароғҳо бошанд’ ва офтоб, моҳ ва ситорагон ба вуҷуд меоянд, ки осмонро равшан мекунанд. | Исо дар бораи аломати бозгашти ӯ ба замин сухан мегӯяд – офтоб, моҳ ва ситорагон тира мешаванд. |
| рӯзи 5 | Худо тамоми ҳайвоноти парвозкунандаро, аз ҷумла хазандагон динозаврҳои парвозкунандаро меофарад = аждаҳо | Шайтон, аждаҳои бузург, ба сӯи Яҳудо мефарояд, то ба Масеҳ зарба занад |
| рӯзи 6 | Аллох мегуяд ва хайвонхои хушки зинда мешаванд. | Ҳайвоноти барраи фисҳ дар маъбад забҳ карда мешаванд. |
| «Худованд Худо… ба бинии Одам нафаси ҳаёт дамид». Одам нафас кашидан гирифт | “Бо нидои баланд Исо нафаси охирини худро дод.” (Марқӯс 15:37) | |
| Аллоҳ Одам алайҳиссаломни жаннатга жойлаштирди | Исо озодона ба боғи Ҷатсамене дохил мешавад | |
| Одамро бо лаънат аз дарахти маърифати неку бадӣ дур мекунанд. | Исоро ба дарахт мех мезананд ва лаънат мекунанд. (Вақте ки Масеҳ дар салиб овехта шуд, ӯ барои гуноҳҳои мо лаънатро ба дӯш гирифт. Зеро ки дар Навиштаҳо навишта шудааст: «Малъун аст ҳар касе ки бар овехта шудааст дарахт. “ Ғалотиён 3:13) | |
| Ҳеҷ ҳайвоне ёфт нашуд, ки барои Одам мувофиқ бошад. Шахси дигар лозим буд | Қурбонии ҳайвонҳои фисҳ дар ниҳоят мувофиқ набуд. Шахсе лозим буд.
(Хуни гову бузҳо гуноҳҳоро нест кардан ғайриимкон аст. Бинобар ин, вақте ки Масеҳ ба ҷаҳон омад, гуфт: «Қурбонӣ ва қурбоние, ки ту намехостӣ, |
|
| Аллоҳ таоло Одам алайҳиссаломни чуқур уйқуга киритди | Исо ба хоби марг медарояд | |
| Худованд дар паҳлӯи Одам захме мекунад, ки бо он Ҳавво – арӯси Одамро меофарад | Дар паҳлӯи Исо захм пайдо шудааст. Аз қурбонии ӯ Исо арӯс ба даст меорад – онҳое, ки ба ӯ тааллуқ доранд.
(“Ман ба ту арӯс, зани Барраро нишон медиҳам” – Ваҳй 21:9) |
|
| рӯзи 7 | Аллоҳ аз кор истироҳат мекунад. Рӯзи муқаддас эълон шудааст | Исо ал-Масеҳ дар марг ором аст |
Ҳодисаҳои ҳаррӯзаи ин ду ҳафта мисли тасвири оинаи якдигаранд. Онҳо симметрия доранд. Дар охири ҳардуи ин ҳафтаҳо, мевахои аввалини хаёти нав ба нашъунамо ва зиёд кардан тайёр аст. Одам ва Исои Масеҳ симои баръакси якдигаранд. Қуръон дар бораи Исои Масеҳ ва Одам мефармояд:
Ба дурустї ки мисоли Исо дар назди Худо монанди мисоли Одам аст. Ӯро аз хок биёфарид; он гоҳ ба ӯ гуфт: «Мавҷуд шав» ва ӯ буд. (Сураи Оли Имрон, ояти 3).
Инҷил дар бораи Одам чунин мегӯяд
… Одам, ки намунаи ояндагон аст. (Румиён 5:14)
ва
Зеро, азбаски мамот ба воситаи одам меояд, эҳьёи мурдагон низ ба воситаи одам меояд. 22 Зеро, чунон ки дар Одам ҳама мемиранд, ончунон дар Масеҳ ҳама зинда хоҳанд шуд. (1 Қӯринтиён 15:21-22)
Бо муқоисаи ин ду ҳафта мо мебинем, ки Одам воқеан намунаи баръакси Исои Масеҳ буд. Оё ба Худо лозим буд, ки барои офариниши олам ҳафт рӯз лозим буд? Магар бо як фармон ин корро карда наметавонист? Пас чаро ба тавре ки худаш офаридааст, офарид? Чаро Аллох дар рузи хафтум, ки хаста набуд, ором гирифт? Ӯ ҳама кореро, ки Ӯ мекард, ба ҷо овард, то амалҳои ниҳоии Исои Масеҳро дар амалҳои ҳаррӯзаи ҳафтаи Офаридгор интизор шаванд. Ин махсусан ба рӯзи 6 дахл дорад. Мо намунаи онро ҳатто дар интихоби калимаҳо дида метавонем. Масалан, ба ҷои танҳо гуфтани “Исои Масеҳ мурд” мегӯяд, ки Инҷил “нафаси охиринашро дод” мегӯяд, ки ин як шакли баръакси худи калимаҳо ба Одам, ки “нафаси ҳаёт”-ро гирифтааст. Чунин намуна аз ибтидои замон дар бораи «дониши пешакӣ» сухан меронад, ҳамон тавре ки Петрус баъд аз эҳёи Исои Масеҳ изҳор дошт.
Тасвирҳои минбаъда дар Таврот
Сипас Таврот рӯйдодҳои мушаххасро сабт мекунад ва расму оинҳоеро муқаррар мекунад, ки ҳамчун тасвир ё тасвире хидмат мекунанд, ки ба қурбонии омадани пайғамбар Исои Масеҳ ишора мекунанд. Инҳо барои фаҳмиши пешакӣ дар бораи нақшаи Худо дода шудаанд. Дар саёҳати худ тавассути Таврот мо баъзе аз ин марҳилаҳоро дида баромадем. Ҷадвали дар поён овардашуда онҳоро бо истинод ба ин Аломатҳои бузург, ки беш аз ҳазор сол пеш аз Паёмбари Масеҳ сабт шуда буданд, ҷамъбаст мекунад.
| Аз Таврот | Чӣ тавр он нақшаи қурбонии Исои Масеҳро ошкор мекунад |
| Аломати Одам | Ваќте ки Худованд пас аз нофармонии Одам бо Одам рў ба рў шуд, дар бораи як писари ягона сухан гуфт, ки (танњо) аз зан (ба њамин тавр бокира таваллуд мешавад). Ин насл Шайтонро пахш мекунад, вале худаш дар ин раванд зарба мезад. |
| Аломати Қобил & Ҳобил | Қурбонии марг лозим буд. Қобил сабзавотро (ки ҷон надоранд) қурбонӣ кард, аммо Ҳобил ҷони ҳайвонро қурбонӣ кард. Инро Аллоҳ пазируфт. Ин нақшаи қурбонии Исои Масеҳро нишон дод. |
| Нишонаи қурбонии Иброҳим | Тасвир муфассалтар мешавад, зеро маконе, ки Иброҳим алайҳиссалом писарашро қурбонӣ карда буд, ҳамон маконе буд, ки пас аз ҳазорсолаҳо Исои Масеҳ қурбонӣ мешуд ва Иброҳим пайғамбар дар бораи ин қурбонии оянда сухан гуфтааст. Писар бояд мемирад, аммо дар охирин лаҳза барра иваз шуд, то писар зинда монад. Ин тасвирро тасвир мекунад, ки чӣ тавр Исо ал-Масеҳ «Барраи Худо» худро қурбонӣ мекунад, то мо зиндагӣ кунем. |
| Аломати иди Фисҳи Мусо | Тафсилоти бештари нақшаи Худо вақте ошкор мешавад, ки барраҳо дар рӯзи муайян – иди Фисҳ қурбонӣ карда мешаванд. Фиръавни Миср, ки баррае қурбонӣ намекард, маргро аз сар мегузаронад. Аммо исроилиён, ки барраро қурбонӣ карданд, аз марг наҷот ёфтанд. Садҳо сол пас Исо ал-Масеҳ дар ҳамон рӯз дар тақвим – Фисҳ қурбонӣ карда шуд. |
| Нишонаи қурбонии Ҳорун | Ҳорун қурбониҳои махсуси ҳайвонҳоро таъсис медиҳад. Исроилиёне, ки гуноҳ карда буданд, метавонистанд барои кафорати гуноҳи худ қурбонӣ оранд. Аммо марги қурбонӣ лозим буд. Танҳо коҳинон метавонистанд аз номи мардум қурбонӣ кунанд. Ин Исо Масиҳро интизор буд дар нақши худ ҳамчун коҳин ки барои мо чони худро фидо мекунад. |
Чунки Тавроти ҳазрати Мусо алайҳиссалом ба омадани ҳазрати Исои Масеҳ он қадар равшан ишора кардааст, ки дар бораи шариат мефармояд:
Қонун танҳо сояи чизҳои хубест, ки ба пеш меоянд, на худи воқеият. (Ибриён 10:1)
Ва Исои Масеҳ касонеро, ки ба рисолати ӯ бовар намекарданд, огоҳ кард:
Ман ба исми Падари Худ омадаам, ва шумо Маро қабул намекунед; лекин агар каси дигар ба номи худаш ояд, шумо ӯро қабул мекунед. 44 Чӣ тавр шумо бовар карда метавонед, ки шумо ҷалолро аз якдигар қабул мекунед, вале ҷалолеро, ки аз Худои ягона аст, намеҷӯед?
45 «Аммо фикр накунед, ки Ман шуморо дар назди Падар айбдор мекунам. Айбдоркунандаи ту Мусо аст, ки умеди ту бар Ӯст. 46 Агар шумо ба Мусо бовар мекардед, ба ман бовар мекардед, зеро ки ӯ дар бораи ман навишта буд. 47 Аммо модоме ки шумо ба гуфтаҳои ӯ бовар намекунед, чӣ тавр ба гуфтаҳои ман бовар мекунед?» (Юҳанно 5: 43-47)
Исо ал-Масеҳ инчунин ба пайравонаш гуфт, ки ба онҳо дар фаҳмидани рисолати ӯ кӯмак кунанд
Ӯ ба онҳо гуфт: «Ин аст он чизе ки ман дар назди шумо будам, ба шумо гуфтам: ҳар он чизе ки дар Тавроти Мусо, пайғамбарон ва Забурҳо дар бораи ман навишта шудааст, бояд ба амал ояд». (Луқо 24:44)
Пайгамбар ба таври возеҳ гуфтааст, ки на танҳо Таврот, балки навиштаҳои «Паёмбарон ва Забурҳо» низ дар бораи ӯ ҳастанд. Мо нигаред инҷо. Дар ҳоле ки Таврот воқеаҳоеро истифода кардааст, ки аз омадани ӯ буданд, ин паёмбарони баъдӣ мустақиман дар бораи марг ва эҳёи ӯ бо каломҳо навиштаанд.
Дар ин ҷо мо мефаҳмем, ки чӣ тавр атои ҳаёти ҷовидонӣ аз ҷониби пайғамбар Исои Масеҳ ба мо пешкаш карда мешавад.